Tuesday, June 24, 2025
DONATE
PROFILE
  • Login
  • Register
No Result
View All Result
Izwi Lomphakathi Newspaper
ADVERTISEMENT
  • Home
    • Advertise
    • Rate Card
  • Community
  • Crime
  • News
    • Provincial
    • National
    • Politics
  • Entertainment
    • Events
  • Sports
    • Schools Sports
    • Club Sports
  • About Us
    • Terms & Conditions
    • Privacy Policy
Subscribe
  • Home
    • Advertise
    • Rate Card
  • Community
  • Crime
  • News
    • Provincial
    • National
    • Politics
  • Entertainment
    • Events
  • Sports
    • Schools Sports
    • Club Sports
  • About Us
    • Terms & Conditions
    • Privacy Policy
No Result
View All Result
Izwi Lomphakathi Newspaper
No Result
View All Result
Home Letter Community

Sekuyisikhathi sokuthi ibhalwe phansi futhi ilondolozwe imithethomgomo nenkambiso ephathelene nesihlalo nobuKhosi kukaZulu

by Langelihle Chagwe
June 8, 2025
in Community
Reading Time: 5 mins read
A A
0
  Kunezinkinga eziphathekayo ezihaqe iSihlalo sobuKhosi baKwaZulu, zizoxazululwa iSihlalo uqobo hhayi izinkantolo
Share on FacebookShare on Twitter

NDUDOKOTELA Vusi Shongwe.Isithombe. SITHUNYELWE

AYIKHO into eletha ukuthula engqondweni njengokubhala kanye nokuphawula ngegunya

lokuqonda nokukhanyiseleka ngalokho umuntu afisa ukukudlulisa. Namhlanje ngivuka

nomqondo othi icala laseNdlunkulu ebelilalelwa ngesonto elendlule lisishiye nezifundiso ezithile ezibalulekile okufanele kwenziwe okuthize ngazo ukuvimbela indlunkulu ingazitholi futhi

ngokuzayo isihuduleka isiya enkantolo ukuyoxazulula umbango wesihlalo sobukhosi.

Ngikholwa ukuthi bambalwa abangangiphikisa ukuthi kunendawo empunga ( grey area), noma

yokungacaci ngokuphelele ukuthi mayelana nokuthi onjani, iziphi izizathu, ezigcina zikhomba okhonjwayo ukuthi kube uyena okufanele abe iSilo. Ngamafuphi, iNdlunkulu inenselelo yokuqopha phansi zonke izinhlelo kanye nezinkambiso ezihambelana namasiko onhloso yazo ukuhlonza noma ukukhomba okufanele angene esihlalweni sobukhosi.

Ngolwimi olujwayelekile, lapha ngikhuluma ngemidanti okufanele iqukathwe ibhukana

laseNdlunkulu elifanele kuboniswane ngalo eMsamo uma kudingidwa udaba la lowo ofanele

angene esihlalweni sobukhosi. Ngiyafisa ukuchoma uMntwana uZeblon wakaMandlakazi  uphaphe legwalagwala ngomnikelo asewenzile ebhala ngomlando waseNdlunkulu. Cishe uma ngingaphosisi iminyaka ingaphezu kweminyaka engamashumi amathathu ewa evuka oweSilo, ecwaninga, ebhala ngomlando waseNdlunkulu. Angiqondile ukuphawula ngecala kwazise izazi

zomthetho zizongikhumbuza ngomgomo obizwa ngokuthi “sub judicare” okusho udaba lwecala lusengaphansi kokucutshungulwa kwenkantolo. Engifisa ukukuphawula ngidlula ukubaluleka kwemibhalo kaMntwana uZeblon eyazwakala icaphunwa enkantolo.

Inselelo manje enkulu ukuya phambili ukubhala ngokubonisana nezingwevu zaseNdlunkulu ibhuku elizoba umthethonqubo kanye nomthethosisekelo ohambisana nezinkambiso, izinhlelo kanye namasiko okuhlonza noma ukukhomba lowe ofanele ukuba abe uNomthebe weSizwe.

Kunephuzu elihambisana nakho ukubhala izinhlelo zokungena esihlalweni sobukhosi engifisa ukuphawula ngalo. Bayoxola abeSilo uma kwabanye lingeke lihlale kahle. Ngifisa ukuphawula ngaleliphuzu ngoba uma kukhona ingcindezi eyayinganginiki ukuphumula ngesikhathi ngiyinhloko yomnyango wezaseNdlunkulu, yileliphuzu. Lapha ngikhuluma isiqumbi somongo (core group), noma indlu noma izindlu ezifanele ngokwenqubo yesiko zingamele izindaba

zaseNdlunkulu, hhayi lothela wayeka engiwubona wenzeka njengamanje. Kuyangithusa futhi kuyangidida mina engibona kwenzeka ngaphambi kwamehlo ami noma ngingelutho. Ngiyashaqeka uma ngibona noma ubani eNdlunkulu kaZulu kungakhathelekile ukuthi uqhamuka endlini efanele nemgunyazayo noma cha ukukhuluma izindaba ezibucayi zaseNdlunkulu. Abantwana sebakhohliwe yini ukuthi kunezindlu ezijutshwe isiko lokukhuluma amagunundu aseNdlunkulu hhayi lembizo engiyibonayo yabantwana ezithola ikhuluma izinto inqubomgomo namasiko aseNdlunkulu engabavumeli. Yebo lukhona uqhekeko eNdlunkulu kodwa iqiniso lithi enye yezizathu ezidala uqhekeko ukugxambukela abantwana abathile ezingxoxweni  ezingabafaki.Ngiseyinhloko yomnyango wezaseNdlunkulu, ngahlangabezana nenselelo yokuthi

ngithathise kuMdlokombane ukuthi ngempela ngempela obani kubantwana abangabalwa njenge-“core group” ekuphatheni kukaMdlokombane. Uhulumeni wawubuza lo mbuzo ngoba efuna ukuchazeleka kahle okwakuzosiza ekuhleleni isabelomali. Sengingamhlebela umfundi ngoba

ngiyamthanda. Empeleni uHulumeni wayeshaya mina. Kukhona isikhathi lapho kwaphoqeleka ukuba ithimba la bantwana elaliphelezela iNgonyama libe ihaba. Empeleni iNgonyama yaphelezelwa abantwana ababeyikhulu neshumi nesishagalombili. Umfundi usengazicabangela ukuthi zashaya kangakanani izindleko. Izindleko zokuthutha kanye nokubhukha ezindaweni zokulala. Sekungumlando ukuthi ngabacela abantwana ukuthi bangalokothi bakusebenzise okwakuseziqandisini(fridges), ezindlini zabo zokulala. Sekungumlando ukuthi  abantwana babhubhisa konke okwakuseziqandisini. Sakhala sazwela isiswebhu kimi. Inhlangano i-DA ifuna ngiboshwe. Ukube wayengekho uNdunankulu uNdebele nomphathi wezimali ngalesosikhathi,

uDokotela Zweli Mkhize, kwakuyophela ngami. Bema nami kunzima oMazalankosi

noKhabazela. Kwakushisa nina beSilo.Lagcina ngokuncishiswa ithimba la bantwana

elaliphelezela iNgonyama emsebenzini wayo weSizwe. Nanamhlanje ngiyahlangana nabanye abantwana bazikhalele ukuthi bagcina ukulala ehhotela kusaphethe mina. Ngivele ngihleke kodwa ngingakhohlwa ukubakhumbuza ukuthi bacishe bangilahlekisela ngomsebenzi ngokubhubhisa okwakuseziqandisini. Emva kwalesigameko seziqandisi yabakhona

ingcindezi yokwehlisa uhla (list) )le- core group yomndeni kaMdlokombane. Ngiyafisa ukuncoma ukuthi, ukuya phambili, abantwana abaqikelele ukuthi futhi bakhumbuzane ukuthi kunabantwana nezindlu okufanele zihambe phambili ekungameleni izindaba zaseNdlunkulu.

Lokuhlukana kwabantwana noma ukuhlukana kweNdlunkulu kaZulu, kungifikisela ngezinyembezi. Iqiniso lithi noma abantwana bayathanda noma abathandi, ikhona iNdlu

kaBhusha enabantwana abafana noMntwana uMbonisi engisebenze naye kakhulu

ADVERTISEMENT

ngesikhathi sikaMdlokombane. Noma ngabe ngokwezimvo zakhe nangokucabanga kwakhe

uMntwana uMbonisi nabakwabo bangaboni ngaso linye nokuhlala esihlalweni kweNdlulamithi, lokho akumuphuci amalungelo akhe nabafowabo ukuba yindlu okufanele ingamele izindaba zaseNdlunkulu.Yingakho ngithandaza ukuthi nanoma isinqumo senkantolo sivuna bani,

njengomunye oshile esebenzela ubukhosi, ngiyanxusa nina beSilo ukuthi akuyiwe

emsamo, akuyiwe eNdlovini, akuyiwe kwaGogo kuyokhumelana umlotha. Ngiyaphinda, noma

ngabe isiphi isinqumo esizokhishwa inkantolo, sesifikile isikhathi sokuthi iNdlunkulu kaZulu

ikhulume ngezwi elilodwa. Ngingu- Shongwe, akungijabulisi engikubona kwenzeka. Ngiyithanda iNdlulamithi njengoba ngithanda uMntwana uMbonisi. Inhlonipho iNdlulamithi nothando enginikeza yona iyawathoba amanxeba okusebenza kanzima engakwenza ukubeka ukuphatha kukaMdlokombane esicongweni sentaba.Bazamile abathile ukufaka unyawo lwemfene phakathi kwami neNdlulamithi bahluleka. Indlulamithi iyaqonda ukuthi ngingumuntu

ongathandi ukugqokisa iqiniso ngebhantshi lamanga, ngimemeze ngithi Bayede! Kodwa ngibe ngibona ukuthi iNgonyama isengcupheni yokukhalakatheka emaweni. Ngiyaphinda. Uma iNdlulamithi isesihlalweni siyadinga njengesizwe ukuyixhasa kuthi lapho ingenzi kahle khona sijube izimpunga esizweni ukuba ziyokwenza lokho okwenziwa uNoGala kaNodade ngesikhathi seLembe. Ngeshwa azisekho izimpunga ezinesibindi. Ezikhona yilezo ezingivusa ekuseni zithi kodwa Shongwe awucabangi ukuhoxisa okuthile okubhalile. Ngiphendule ngenkulu inhlonipho ukuthi, kunokuthi ngihoxise, ngizongeza kulokho engikubhalile.

Kanjalo, inhlonipho nothando engiluthola kuMntwana uMbonisi nabafowabo luyamangalisa. Umntwana uMbonisi ngokumazi kwami uyindoda eqotho eyayimthanda kakhulu umfowabo.

Sekungumlando ukuthi uNdunankulu uNdebele wenza umnikelo wokuthi aqashe umntwana

uMbonisi emnyangweni azoba seduzane noMdlokombane. Ngeke Mageba ngisitshele isizwe ukuthi uma sekushisa kakhulu, wawuvele uhlushwe inetwork.

Hhayi kabi, ngiyaphawula nokho ukuthi cishe u-99.5% wabantwana abahamba phambili ekungameleni izindaba zaseNdlunkulu njengamanje babengabonwa ngesikhathi sikaMdlokombane. Isizathu salokho ukuthi sasikhona isithombe futhi sicacile ukuthi ngokubusa kukaMdlokombane iyiphi indlu nabantwana ababengamele izindaba zaseNdlunkulu. Kosiza nina beSilo ukuthi sikhumbuzane ukuthi noma ngabe isimo sinjani eNdlunkulu, basasekhona oNdlunkulu uGwabini, uNtombela, basasekhona, oMntwana uFihlinqindi onobuchopho obukhaliphile, kanye noMntwana uZeblon, ongakhulumi kakhulu kodwa imisebenzi yakhe ekhulumayo. Basasekhona oNdlunkulu bakaMdlokombane okulindeleke kukhulu kubo.

Ngigcine ngokuthi asasekhona wonke amazinyane kaMdlokombane mina njengoShongwe okumphatha kabuhlungu ukubonakala engehlangene. Ngiyaphinda.Isihlalo sobukhosi bukaZulu sinobungcwele baso. Yisona esizoxazulula izinkinga. Ikhona inhlansi yokuthi sesiqalile ukuzihlanza sona. Ukuzikhuculula sona. Sesiqalile indlela eyaphambili eNdlunkulu siyikhomba kwagogo, emsamo. Useqalile uMdlokombane ukwenza ayedume ngakho ngesikhathi engaphakathi kwethu ngokwenyama. Ngikhuluma ngokuthandaza. Namhlanje ekuseni

siyakhunjuzwa ngomthandazo uMdlokombane asishiyela wona.  Akahlali engakhanyisi lapho kumnyama khona uNkulunkulu.

 Isikhathi sokukhanya sesifikile eNdlunkulu. Lesosikhathi yimanje. Mangiphethe ngokuthi zimbili izigigaba lapho ngaba neshwa lokubona umholi ovelele njengoMdlokomba ekhala, zehla izinyembezi. Ngizophawula ngesisodwa isigigaba. Lesi esinye siyinxenye engiyohamba naso uma sengibekwa endlini yami yokugcina. Hhayi ngoba ngibalulekile, kodwa abalaziyo iqiniso

bayawazi umnikelo engawenza owawuhambisana nokumthanda uMdlokombane. Kuzokhumbuleka ukuthi kwake kwabakhona ikhomishani eyayibizwa ngokuthi iKhomishani

KaNhlapho. Lekhomishani yayicubungula izikhalo zalabo ababethi nabo bayiZilo. Sekungumlando ukuthi isinqumo seKhomishani kaNhlapho sathi iyodwa iNgonyama kwaZulu, iSilo uZwelithini kaBhekuzulu. Inikezwa umbiko weKhomishani, zehla izinyembezi kuMdlokombane, njengoba zehla nakimi njengoba ngibhala. Osesihlalweni njengamanje iNdlulamithi.Njengesizwe silindeleke ukuthi siyifukamele kuhle kwesikhukhukazi sifukamele

amatshwele aso. Lapho sixhugela khona, silindeleke ukuthi sibe udondolo lwaso. Ngiyafisa ukuwaphinda amazwi aphawulwa iNgwenyama yesizwe saMaswati ukuthi ukukhonjwa ukuthi ube iSilo kufana nokubulawa. Kungumsebenzi obucayi odinga ukwesekwa kuwo. Elinye lamaphutha okufanele singalenzi ukuqhathanisa iNdlulamithi kanye noMdlokombane. Yebo

zinkulu izicathulo uMdlokombane azishiyele iNdlulamithi. Kofanele abanye bethu benze umnikelo wokuthi kugcine sekuhambeka kahle ngalezozicathulo uMdlokombane azishiyele

iNdlulamithi.Sengathi izinyanya zobukhosi zingakubuyisa ukuzwana kanye nobumbano eNdlunkulu kaZulu.

Dokotela Vusi Shongwe

EMGUNGUNDLOVU

Langelihle Chagwe

Langelihle Chagwe

Izwi Lomphakathi Newspaper is 100 percent in IsiZulu and it was established immediated when the killer dicease Covid 19 plaqued the Globe. Publisher is an experienced Journalist with more than 21 years experience in the media fraternity. Publisher had worked for various newspapers such as The New Age,Daily Sun, Sowetan, Northern Natal Courier and other community newspapers. It aimed in promoting reading and to disseminate informatio or to inform the community at large about the news that is happening around them. It also aimed at promoting the culture of going back to basics and promote the reading using indigenous languages which is now fading. Going online will also help to educate, inform the public about news happening around them and nationally.

Related Posts

Wemukele ubizo lwabadala lokusiza abantu owesifazane wase Springbok, eDannhauser

Isikole samabanga aphansi Ingwe zizidlele amahlanga emculweni wamakwaya, eNewcastle

by Langelihle Chagwe
June 21, 2025
0
3

NGUTHISHANHLOKO uMnuz Sfiso Ngobese, uthishela oculisayo uMnuz Nhlamvu Buthelezi kanye nezingane zesikole. Isithombe.SITHUNYELWE ISIKOLE samabanga aphansi esisemakhaya esizinze endaweni yaseBhalanki...

Wemukele ubizo lwabadala lokusiza abantu owesifazane wase Springbok, eDannhauser

Wemukele ubizo lwabadala lokusiza abantu owesifazane wase Springbok, eDannhauser

by Langelihle Chagwe
June 21, 2025
0
3

IQEMBU lebhendi i-Mfundweni St Johns Band. Kwesinye nguNksz Zibuyile Vilakazi obemukela ubizo. Izithombe. LANGELIHLE CHAGWE UBUNANDISWA yiqembu lebhendi yeSekethe i-Mfundweni...

Kuboshwe umsolwa kwashaqwa izomoto ezimbili, eGreytown

Lugujwe ngempumelelo usuku lwabaphila nebala elimhlophe,eLister

by Langelihle Chagwe
June 18, 2025
0
3

KUNGENKATHI kugujwa usuku lwabaphila nebala elimhlophe eSizamokuhle. Izithombe.ZITHUNYELWE LUGUJWE ngempumelelo usuku lokuqwashisa abantu  ngabaphila nebala elimhlophe (International Albinism Awareness Day),...

Bekusindwe ngobethole kugcotshwa Inkosi yakwaSithebe , eKilkeel

Bekusindwe ngobethole kugcotshwa Inkosi yakwaSithebe , eKilkeel

by Langelihle Chagwe
June 15, 2025
0
3

NGUMANGALISO SITHEBE, Inkosi Ephraim Sithebe kanye nomfowabo weNkosi uMuzikayifani Sithebe. Kwesinye ngamabutho ngenkathi ehlaba inkomo. Kwesinye uMangaliso Sithebe, Inkosi Sithebe...

Lube yimpumelelo uhlelo lokuqeqesha othisha abafundisa uSonto sikole, eDannhauser

by Langelihle Chagwe
June 10, 2025
0
3

KUNGENKATHI bekunoqeqesho lothisha bakaSonto sikole.Isithombe.SITHUNYELWE LUGUJWE ngendlela ehlukile iviki lokuvikelwa kwabantwana (Child Protection Week), eDannhauser ,eNyakatho neKwaZulu-Natal, njengoba i-KwaZulu Natal...

Asinakiwe isakhiwo esidala sesikole saseBlaauwbosch okwafundisa kuso uChief Albert Luthuli

Asinakiwe isakhiwo esidala sesikole saseBlaauwbosch okwafundisa kuso uChief Albert Luthuli

by Langelihle Chagwe
June 6, 2025
0
3

SESASALA sinje isakhiwo esinomlando. Isithombe. SITHUNYELWE ASINAKIWE isakhiwo esidala sesikole samabanga aphansi saseBlaauwbosch, eNewcastle, eNyakatho neKwaZulu-Natal, lapho kwakufundisa khona inqalabutho...

Recommended

Kuphuculwe izimpilo zabantu eMshwathi

Kuphuculwe izimpilo zabantu eMshwathi

1 year ago
3

Ungathengi impahla yokwebiwa

1 year ago
3

About Us

Izwi Lomphakathi Newspaper

Izwi Lomphakathi Newspaper is 100 percent in IsiZulu and it was established immediated when the killer dicease Covid 19 plaqued the Globe. Publisher is an experienced Journalist with more than 21 years experience in the media fraternity. Publisher had worked for various newspapers such as The New Age,Daily Sun, Sowetan, Northern Natal Courier and other community newspapers.

Associations

Category

Socials

Newsletter

  • About
  • Advertise
  • Subscribe
  • Contact
  • Terms & Conditions
  • Privacy Policy
  • Cookie Policy (ZA)

© 2023 Izwi Lomphakathi Initiative is offered by SANEF

No Result
View All Result
  • Politics
  • Municpality
  • Local Business
  • Provincial
  • National
  • Entertainment
  • Events
  • Schools
  • Announcements
  • Sports
  • Community
  • Letter
  • Crime
  • People
  • Local Heros
  • Food

© 2023 Izwi Lomphakathi Initiative is offered by SANEF

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password? Sign Up

Create New Account!

Fill the forms below to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
Manage Cookie Consent
We use technologies like cookies to store and/or access device information.
Functional Always active
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistics
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Manage options Manage services Manage {vendor_count} vendors Read more about these purposes
View preferences
{title} {title} {title}