Saturday, June 7, 2025
DONATE
PROFILE
  • Login
  • Register
No Result
View All Result
Izwi Lomphakathi Newspaper
ADVERTISEMENT
  • Home
    • Advertise
    • Rate Card
  • Community
  • Crime
  • News
    • Provincial
    • National
    • Politics
  • Entertainment
    • Events
  • Sports
    • Schools Sports
    • Club Sports
  • About Us
    • Terms & Conditions
    • Privacy Policy
Subscribe
  • Home
    • Advertise
    • Rate Card
  • Community
  • Crime
  • News
    • Provincial
    • National
    • Politics
  • Entertainment
    • Events
  • Sports
    • Schools Sports
    • Club Sports
  • About Us
    • Terms & Conditions
    • Privacy Policy
No Result
View All Result
Izwi Lomphakathi Newspaper
No Result
View All Result
Home Letter Community

Halala Halala Enhlokweni

by Langelihle Chagwe
July 28, 2024
in Community
Reading Time: 3 mins read
A A
0
Halala Halala Enhlokweni
Share on FacebookShare on Twitter

HALALA Halala Enhlokweni! Lawa ngamazwi ashiwo nguDoketela kweZemfundo uN Masondo ngenkathi bekugujwa iminyaka ewu-60 kwasungulwa isikole i-Enhlokweni Primary School, ese-Osizweni, eNewcastle, eNyakatho neKwaZulu-Natal. Uthe ukube beningekho bazali nothishanhloko walesikole kanye namathishela ngabe asikho lapha. “ Zonke izikole zibukela kulesikole esesibalulwe ngenhla, ngoba muningi umehluko esesiwenzile emphakathini ngoba sikhiqiza abafundi abaseqophelweni eliphezulu futhi sidala kunazo zonke ezikhona lapha Osizweni kodwa sibukeka sisisha futhi esithuthuke kakhulu ngendlela esiphethwe ngayo. Uthishanhloko wakulesikole esesibalulwe ngenhla kanye nabangamele abazali ezikoleni phecelezi School Governing Body (SGB), kanye namathishela babambisene, ekuthuthukiseni lesi sikole. Kuvelile ukuthi lesi sikole sesikhiqize izinqalabutho eziningi okubalwa kuzo iJaji Ngwenya. UDkt Masondo uphinde wakuveza ukuthi lesikole ngaphansi kobuholi bonguthishanhloko uMnu Bongani Thwala sihlonishwa lapha eMajuba, kusiFundazwe kanye naphesheya kwezilwandle. Uqhube wathi uyagijima lothishanhloko ebambisane nabo bonke abakhona kulesikole bahambe benxenxa osomabhizinisi kanye nabaxhasi ukuze kubekwe imfundo phambili. Uthe okaMnyamande akalindi imali evela kuhulumeni ukuze kuthuthukiswe ezemfundo nokuqhakambisa yona ehambisana nethima lakhe lamathishela. Bayazijuba ukuba banxenxe abaxhasi ngenhloso yokuthi kuvezeke iphupho loukhti akugqugquzelwe ukufunda nokufundiswa. Lesi kole sesizingeni lomhlaba ngenxa yokuthi uMnu Thwala kanye nabobonke abasebenza nabo babeka phambili abantwana. Ukungalindi imali evela kuhulumende ikona osekukhulise lesikole kakhulu ngoba sinezinto eziningi lapho abafundi sebenezikhungo lapho kukhona ama labhorethi amabili awathole ngokuba nentshisekelo yokuthi abantwana abathole imfundo engcono. Uma ungaqhathanisa lesikole nezasemadolobheni sihamba phambili ngoba sikhiqiza abafundi abanohlonze. Amathishela akulesikole abeka abafundi phambili kanti futhi nabazali bakhona sebayazi ukuthi izingane zabo kumele bazise kuphi ngenxa yolkuthola lonke ulwazi lwezemfundo nokuthi izingane zifundiselwa ukuba zibe nekusasa eliqhakazile. Lesi kole sifana nenyuvesi ngoba sikhiqiza abafundi abanohlonze abathi uma beya kwezemfundo ephakeme bahlonishwe ngoba nakhona benza kahle ezifundweni zabo. Kuvelile ukuthi namathishela akhona azidlela amahlanga uma eqhudelana namanye amathishela uma kunemiqhudelwale yamathishela enza kahle kuzwelonke napheshela kwezilwandle. Kuphinde kwavela ukuthi owabe engumfundi wakulesikole owabaqwaqwada emakhanda esikoleni sakhe iPhendukani High School nakuzwelonke wabe uNksz Sinakho Siyaya, waphuma ezandleni zothisha bakulesikole. Kuphinde kwavela ukuthi lesikole sinamathishela awu-40, asebenza ngokukhulu ukuzikhandla ekuthuthukiseni ezemfundo. Lesikole kuvele ukuthi sasungulwa ngonyaka u-1964 , emva kokuba abantu abasisungula babesuswe emapulazini ngamabhunu ezindaweni ezifana soSididini kanye nesiTotoni. Lesikole sikhiqize abantu bemikhakha ehlukene okubalwa kubo neJaji leNkantolo ePhakeme uNgwenya. Uthishanhloko walesikole uMnu Bongani Thwala uthe asibungazeni ukuba lesikole size sifinyelele kuleminyaka ngenxa yokubambisana kwazozonke izinhlaka ezikhona. Uthe laba ababexoshwe kulezindawo esezibalulwe ngenhla  ngenxa yobandlululo babona kubalulekile ukuba kwakhiwe lesikole. “ Kwakumuncu ngenkathi besuswa kulezindawo ababehlala kuzo ngenhla yobandlululo kodwa ababhekanga emuva babona ukbaluleka kwemfundo,”esho. Uqhube wathi lesikole sikhiqiza odokotela abameli kanye nabo bonke abantu ngaphandle kwabathakathi esho ehleka ngokujabulela ukukhula kwezinga lokwesekwa kwalesikole. Uthe kunamathishela onesi, osozenhlalakahle njalo njalo abaphuma kulesikole. Uphethe ngokuthi bona banezinhlelo eziningi ezingekho kwezinye izikole kodwa bona banazo ngenxa yokuthi bayaluthekela ulwazi baphinde bafune nabaxhasi. OkaMnyamande uthe okwakhe bekungukusho ukuthi kwenzakalani kulolusuku lwayizolo mhlaka 26 July 2024 hhayi ukuba nenkulumo.IJaji Ngwenya lithe kwafesitiya ngafundiswa uthisha wesilsa kuso lesikole. Liphinde lakuveza ukuthi bathi uma besuswa kulezindawo esezibalulwe ngenhla bahlala emikhukhwini , eminye yayibizwa ngostini gogogo. “ Ngafunda kulesikole ngifunda nabantu abadala abebeniminyaka ewu-19, ngoba babeqhamuka emapulazini,” kusho uJaji Ngwenya. Uqhube wathi kuloyonyaka kwakuwunyaka wendlala ngoba abantu babegazukile ebusweni ngenxa yendlala. Uthe lesikole saduma kakhulu ngebhola likanobhutshuzwayo ngoba sasiqhudelana nezikole ezisemabangeni aphezulu ezifana neThubelihle kanye neSiyamukela kodwa sinqobe. “ Uthisha impdande yesizwe,” esho. Uqhube wathi akekho umuntu ongakaze ambone uthisha emhlabeni. “Inselelo ebhekene nothisha ukuthi bangadikibali ngoba bethi imali ayikho, kodwa kuyathokozisa ukuthi babeka impilo yabantwana phambili kuneyabo. Uqhube wathi kulendawo yaso osizweni kwakunezipoko lapho owawuduka uze ubuye ekuseni kodwa uvuke uye esikoleni. Ugqugquzele ukuthi amathishela kanye nabazali ababambisane ukuze kuqhutshwe usiko lokufunda nokufundiswa. Okhulumela isigungu esimele abazali (School Governing Body), phecelezi SGB uMnu Nkomzwayo uthe uthishomkhulu wakulesikole akabonakali ukuthi uphethe uzifanela nabanye othisha futhi uyalalela okushiwo umuntu. Uthe lesikole sidala kodwa sibukeka sisisha kwezinye ngenxa yokuthi uthishanhloko uyasithuthukisa ehlangene nazo zonke izinhlaka zabaholi baso. Uqhube wathi lesikole sinetayitela , ezinye azinayo. “ Siyathokoza ukuthi labafundi, bayazimisela ngayo yonke into kanye namathishela,” ephetha.

ADVERTISEMENT
Langelihle Chagwe

Langelihle Chagwe

Izwi Lomphakathi Newspaper is 100 percent in IsiZulu and it was established immediated when the killer dicease Covid 19 plaqued the Globe. Publisher is an experienced Journalist with more than 21 years experience in the media fraternity. Publisher had worked for various newspapers such as The New Age,Daily Sun, Sowetan, Northern Natal Courier and other community newspapers. It aimed in promoting reading and to disseminate informatio or to inform the community at large about the news that is happening around them. It also aimed at promoting the culture of going back to basics and promote the reading using indigenous languages which is now fading. Going online will also help to educate, inform the public about news happening around them and nationally.

Related Posts

Asinakiwe isakhiwo esidala sesikole saseBlaauwbosch okwafundisa kuso uChief Albert Luthuli

Asinakiwe isakhiwo esidala sesikole saseBlaauwbosch okwafundisa kuso uChief Albert Luthuli

by Langelihle Chagwe
June 6, 2025
0
3

SESASALA sinje isakhiwo esinomlando. Isithombe. SITHUNYELWE ASINAKIWE isakhiwo esidala sesikole samabanga aphansi saseBlaauwbosch, eNewcastle, eNyakatho neKwaZulu-Natal, lapho kwakufundisa khona inqalabutho...

Kulindeleke lukhulu kowe Khaba Cup eMlazi

Kulindeleke lukhulu kowe Khaba Cup eMlazi

by Langelihle Chagwe
June 5, 2025
0
3

KUNGENKATHI kutonyulwa amaqembu azoqhudelana kwiKhaba Cup.Isithombe.SITHUNYELWE KULINDELEKE lukhulu emqhudelwaneni webhola likanobhutshuzwayo owaziwa nge Khaba Cup lapho kuzobe kuqhudelana khona amaqembu...

Ungqongqoshe kowengoma

Ungqongqoshe kowengoma

by Langelihle Chagwe
June 1, 2025
0
3

NGUNGQONGQOSHE nethimba lakhe.Isithombe.SITHUNYELWE SIHAYELWE ihlombe isenzo sikangqongqoshe wezokuBusa ngokuBambisana kanye neziNdaba zoMdabu KwaZulu-Natali uMfu Thulasizwe Buthelezi sokuba yingxenye yeNgoma KaZwelonke....

Kutholakale izimpahla ezingombombayi ezingabiza R400million, eThekwini

Kutholakale izimpahla ezingombombayi ezingabiza R400million, eThekwini

by Langelihle Chagwe
May 28, 2025
0
3

ZIMPAHLA ezitholakale kumakhontiyena. Izithombe.ZITHUNYELWE KUTHOLAKALE izimpahla ezingombombayi (fake) , ezingabiza imali engu-R400 million lapho kugcinwa khona impahla i-Edwin Swales, eThekwini...

Awukho umuzi ongenayo indlu yangasese

Awukho umuzi ongenayo indlu yangasese

by Langelihle Chagwe
May 20, 2025
0
3

NGUDR Vusi Shongwe. Isithombe.SITHUNYELWE KUYADINGEKA futhi kubalulekile uma omunye wethu evelele ngalokho uNkulunkulu amumbathise kona, sincome, simhalalisele. Ngihamba nobaba uDokotela...

 Kudutshulwe kwabulawa imigulukudu emithathu,e-Nanda

 Kudutshulwe kwabulawa imigulukudu emithathu,e-Nanda

by Langelihle Chagwe
May 13, 2025
0
3

SIBHAMU ezishaqwe kubulawa imigulukudu.Isithombe.SITHUNYELWE KUDUTSHULWE kwabulawa imigulukudu emithathu endaweni eyaziwa ngeZimbabwe,Amaoti, e-Nanda, ngenkathi bekudutshulwana namaphoyisa ngoMsombuluko (izolo),ntambama. Kubikwa ukuthi lesigameko...

Recommended

Owesifazane waseMzinyathi uvuna izithelo zempumelelo kwezolimo

UNgqongqoshe wendlulise amazwi enduduzo  emndenini wabathathu abashonele emsebenzini, becima umlilo

11 months ago
3

I-KwaZulu-Natal isimi ngomumo ekubhaliseni izivivinyo zokuphela konyaka

2 years ago
3

About Us

Izwi Lomphakathi Newspaper

Izwi Lomphakathi Newspaper is 100 percent in IsiZulu and it was established immediated when the killer dicease Covid 19 plaqued the Globe. Publisher is an experienced Journalist with more than 21 years experience in the media fraternity. Publisher had worked for various newspapers such as The New Age,Daily Sun, Sowetan, Northern Natal Courier and other community newspapers.

Associations

Category

Socials

Newsletter

  • About
  • Advertise
  • Subscribe
  • Contact
  • Terms & Conditions
  • Privacy Policy
  • Cookie Policy (ZA)

© 2023 Izwi Lomphakathi Initiative is offered by SANEF

No Result
View All Result
  • Politics
  • Municpality
  • Local Business
  • Provincial
  • National
  • Entertainment
  • Events
  • Schools
  • Announcements
  • Sports
  • Community
  • Letter
  • Crime
  • People
  • Local Heros
  • Food

© 2023 Izwi Lomphakathi Initiative is offered by SANEF

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password? Sign Up

Create New Account!

Fill the forms below to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
Manage Cookie Consent
We use technologies like cookies to store and/or access device information.
Functional Always active
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistics
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Manage options Manage services Manage {vendor_count} vendors Read more about these purposes
View preferences
{title} {title} {title}